Nikkor AF-S 500mm f/4 VR test terenowy obiektywu

Dodano:  30.05.2012 r.

Jeśli uznasz poniższy tekst za wartosciowy podlinkuj moją stronę lub ten artykuł i poinformuj mnie o tym mailem.

Pierwotnie poniższy tekst mojego autorstwa został opublikowany na portalu www.foto-ptaki.pl

Dla tych którzy nie mieli okazji się jeszcze z nim zapoznać, a wyrażają taką wolę, zamieszczam go również na swojej stronie.

Miłej lektury.

Moment, na który użytkownicy Nikonów długo czekali, nastąpił w drugiej połowie 2007 r., kiedy to firma Nikon  zaprezentowała trzy nowe wersje doskonale znanych teleobiektywów, tzn. 400/2.8, 500/4 oraz 600/4, tym razem, wreszcie, wszystkie wyposażone w system stabilizacji obrazu drugiej generacji, oznaczany w Nikonie symbolem „VR”. Ale to oczywiście nie jedyne udoskonalenie, w obiektywach tych zastosowano również powłoki nanokrystaliczne. Ich zadaniem jest maksymalne redukowanie potencjalnych odbić światła wewnątrz obiektywu, które to z kolei mogą mieć kolosalne znaczenie dla jakości uzyskiwanego ostatecznie obrazu (szczególnie dotyczy do aparatów cyfrowych).
Podobnie jak i poprzednicy, obiektywy te zostały wyposażone w soczewki niskodyspersyjne (ED) i szybkie silniki napędu autofocusa (SMW). Zostały zasadniczo odchudzone wagowo (600/4VR w znacznym stopniu w stosunku do poprzednika, nieco mniej - 400/2.8VR, zaś obiektyw o ogniskowej 500mm nieznacznie przybrał na wadze w stosunku do wersji AF-S II), zmniejszyły się też minimalne odległości ostrzenia wszystkich trzech obiektywów, co pozwala na uzyskanie większej skali odwzorowania.

W poniższym artykule skupię się na, moim zdaniem, najbardziej uniwersalnym z ww. obiektywów, mianowicie Nikkorze 500/4VR. Posiadaczem tego szkła jestem od jesieni 2009 r. Od chwili kiedy zostałem poproszony o napisanie swojej opinii na temat 500VR minęło kilka miesięcy, a powodem, dla którego piszę dopiero dziś, był w głównej mierze brak wolnego czasu na sprawdzenie faktycznych możliwości obiektywu w terenie. Początek roku był dla mnie w tym względzie nieco łaskawszy, a liczę, że i cały rok będzie podobny. Stąd też i pierwsze konkretne spostrzeżenia na temat tego obiektywu. Z uwagi na fakt, że do chwili zakupu 500VR pracowałem na pierwszej wersji AF-S 600/4, naturalną rzeczą będą pojawiające się często porównania tych dwóch obiektywów. Warto również zaznaczyć, że nowa seria obiektywów, jak i ich poprzednicy pracują zarówno z aparatami w formacie DX jak i FX (oznaczenie pełnej klatki w body Nikona). W moim przypadku decyzja o zmianie obiektywu zapadła tylko i wyłącznie w oparciu o lekturę opinii innych użytkowników, głównie na amerykańskich stronach internetowych, analizę specyfikacji technicznej i oczywiście wykresu MTF, który w przypadku 500VR jest bliski ideału – przynajmniej laboratoryjnemu/tablicowemu. Dla tych którzy chcieliby dowiedzieć się więcej o samych wykresach MTF, sposobie ich czytania i informacjach jakie są one w stanie nam dostarczyć polecam poniższy link prezentujący materiał ze strony www.sigma-foto.pl (na obecnej stronie sigmy nie potrafię tego opisu odnaleźć, a kiedyś tam był – myślę o poprzedniej wersji strony), oto dokument który kiedyś pobrałem z ww. witryny.

Bocian biały - Ciconia ciconia

Praca obiektywu pod światło jest dobra również z konwerterem x1.4. Obiektyw dobrze oddaje detele, a bliki na zdjęciu

to tylko efekt obecności sadzawki daleko w tle oraz kilku kropel wody na trawie - na pierwszym planie.
Korpus Nikon D300, obiektyw Nikkor 500mm f/4G ED VR plus telekonwerter 1.4x, 1/400s, f/9, ISO 320.

Z, nazwijmy to, dziennikarskiego obowiązku warto wspomnieć, że Nikon Polska prowadzi specjalny program pod nazwą NPS (Nikon Professional Service) który, po spełnieniu określonych warunków daje między innymi możliwość wypożyczenia i przetestowania dowolnego sprzętu Nikona będącego na wyposażeniu firmy (aparaty, obiektywy, akcesoria). Będąc jego członkiem liczyłem na wypożyczenie obiektywu na kilka dni i wykonanie przed zakupem zdjęć testowych, niestety tego szkła jako jednego z nielicznych profesjonalnych szkieł nie ma na stanie w Nikon Polska (a przynajmniej nie było jesienią 2009 roku), stąd też między innymi pewnie prośba skierowana do mnie o opinię na jego temat. Pozostałe długie tele, jak i inne obiektywy i aparaty stanowią bardzo poważną gamę sprzętu, z której w ramach NPS skorzystać można dzięki uprzejmości Nikon Polska.

Decyzja o wyborze obiektywu, szczególnie dla osoby fotografującej głównie dziką przyrodę, zawsze będzie zbiorem dylematów. No, może poza sytuacjami w których możemy sobie pozwolić na zakup kilku teleobiektywów, tylko kto z nas może, jeśli większość z nas fotografuje hobbystycznie, a nie komercyjnie. Co wybrać, super jasną i niezwykle plastyczną 400-kę, mobilną i najbardziej uniwersalną 500-kę, czy też, np. ze względu na ogniskową - uznaną, plastyczną, długą 600-kę. Najważniejszymi czynnikami, które miały dla mnie osobiście zasadnicze znaczenie w podjęciu decyzji o wyborze szkła, były z pewnością: waga obiektywu, minimalna odległość ostrzenia, system stabilizacji VR, zastosowanie powłok Nano Crystal. Dodajmy tu jeszcze od razu, że minimalna odległość ostrzenia może być dodatkowo zmniejszona przy użyciu pierścieni pośrednich.

Ja osobiście nigdy takiego rozwiązania nie stosowałem i nie wiem jak to się sprawdza w praktyce. Z tego co znalazłem kiedyś w sieci wiem, że firma Kenko oferuje zestaw 3 pierścieni w pełni przenoszących całą automatykę obiektywu, a cena nie jest specjalnie wygórowana. Pytanie tylko na ile stosowanie takiego rozwiązania będzie nam naprawdę przydatne, przecież do makro są specjalne obiektywy ;). Nie posiadam informacji czy pierścienie takie znajdują się w ofercie Nikona, chyba nie – a mam tu na myśli pierścienie w pełni przenoszące automatykę (AF, pomiar światła). Dodajmy jeszcze dla formalności, że pierścienie pośrednie nie pogarszają jakości uzyskiwanego obrazu, mają natomiast wpływ na czasy ekspozycji. Ostatnią rzeczą którą trzeba dodać w tym zakresie jest informacja dotycząca braku możliwości dodatkowego, nieznacznego skrócenia minimalnej odległości ostrzenia w trybie ostrzenia ręcznego – w 600/4 było to możliwe.
Z racji obecnej konstrukcji matryc i niskiego poziomu zaszumienia przy wysokich wartościach ISO, przeważyła uniwersalność i mobilność obiektywu. Ze światłem można sobie już coraz lepiej radzić korzystając z doskonałości matryc w najnowszych aparatach, choć z pewnością są sytuacje, w których 400/2.8 będzie mimo wszystko niezastąpione. Kto choć raz wybrał się na długi marsz w ciężkim terenie wie też jakie znaczenie ma każdy, można powiedzieć, gram na plecach.

Muszę przyznać, że nigdy nie przeprowadzałem profesjonalnych testów obiektywów, dlatego też artykuł ten ma tylko charakter testu terenowego i porównawczego z opisaniem moich, mam nadzieję w miarę obiektywnych odczuć co do pracy obiektywu, jego jakości, tak mechanicznej jak i optycznej. To co można stwierdzić na pierwszy rzut oka to fakt, że obiektyw został bardzo solidnie wykonany jeśli chodzi o jego budowę zewnętrzną. Tubus zbudowany z dobrej jakości materiałów wykończeniowych nie budzi cienia zastrzeżeń już w pierwszym kontakcie z obiektywem. Po lewej stronie obiektywu znajduje się dość obszerny, nazwijmy to, panel służący do definiowania preferowanych przez nas w danym momencie ustawień. Dzięki specjalnym „separatorom” (wybrzuszeniom) łatwo zorientować się w jakich grupach działają te funkcje, a są one logicznie pogrupowane. Od góry są to następujące przełączniki:

Dodatkowo pamiętać jeszcze należy, że w sytuacjach dynamicznych, korzystając z normalnego systemu ustawiania ostrości za pomocą spustu na aparacie, szczególnie w trybie ciągłego AF-C (Continous), bez wykorzystania funkcji Memory Recall ostrość może nam uciec ze względu na fakt iż punkt ostrzenia w momencie naciskania spustu nie będzie znajdował się na fotografowanym obiekcie. W trybie AF-C pamiętajmy o tym, że lustrzanki D300(s) i D3(s) mają możliwość ustawiania ostrości korzystając z pomocy sąsiadujących pól AF. Wymaga to tylko odpowiednich ustawień w aparacie. Wydaje się zatem, że w określonych sytuacjach wykorzystanie tej funkcji może być złotym środkiem do wykonania ostrego zdjęcia. Oczywiście nie zawsze się to sprawdzi, przykładowo gdy nasi bohaterowie przesuną się jakiś dystans mogą „wypaść” poza obszar ostrości, który zależy od odległości od fotografowanego obiektu, wartości przesłony i samej ogniskowej.

W moim odczuciu (na postawie doświadczeń z innymi szkłami Nikona wyposażonymi w stabilizację obrazu, np. 70-200/2,8 VR oraz teleobiektywami Canona, z którymi miałem dotychczas styczność), w nowej 500-ce Nikona rewelacyjne rozwiązany został sposób aktywacji systemu stabilizacji obrazu.

Czapla siwa - Ardea cinerea.

System stabilizacji obrazu jest bardzo sprawny, zdjęcie wykonano w bardzo słabym oświetleniu i przy czasie otwarcia 1/25s, a mimo to obraz jest nieporuszony.
Korpus Nikon D300, obiektyw Nikkor 500mm f/4G ED VR, 1/25s, f/5, ISO 400.

Warto w tym miejscu wrócić również na moment do samego wykresu MTF dla 500VR. Niestety nie dysponuję ani stosownymi tablicami ani odpowiednią wiedzą techniczną czy wyposażeniem żeby takiego testu dokonać samodzielnie, dlatego też przyjmuję założenie, że wykres prezentowany przez Nikona oddaje faktyczne możliwości i cechy obiektywu. Z wykresu MTF wynika, że obiektyw świetnie trzyma kontrast w obrębie całej klatki i zapewne w bardzo znaczącym stopniu jest to zasługa soczewek ED. Również analiza ostrości obiektywu na wykresie wypada bardzo dobrze. W zasadzie oczywistością jest, że w obiektywach fotograficznych obserwujemy spadek ostrości obrazu wraz ze wzrostem odległości od środka kadru. Nie inaczej jest też w tym przypadku. Tyle tylko, że spadek ten jest niewielki i widoczny wyłącznie dla wartości M (szczegóły: patrz link dotyczący informacji zawartych w wykresach MTF), czyli linii ułożonych równolegle do krzywizny obiektywu, na końcu kadru spada on do wartości 0,8 co należy uznać za wynik niewątpliwie bardzo dobry choć oczywiście już nie idealny. W tym zakresie nieco (zaznaczam - nieco) lepiej wypada tylko 400VR ale trzeba też zauważyć, że kosztem innych wartości na wykresie, czego w zasadzie nie obserwujemy w przypadku 500VR. Co więcej, wyraźniejsze załamanie wartości M następuje dopiero w odległości ok. 15mm od centrum kadru osiągając tam jeszcze wartość bardzo, bardzo wysoką tzn. około 0,94. Jaki z tego wniosek? Wydaje się on dość oczywisty, o ile w ogóle spadek ostrości na brzegu kadru będzie zauważalny (raczej tylko w testach laboratoryjnych na tablicach) to przede wszystkim przy pracy z matrycą pełnoklatkową (FX). W moim przypadku, gdy podstawowym body jest Nikon D300, a więc połowa przekątnej kadru ma około 15mm obszar „najsłabszej ostrości” (choć nadal wysokiej) wypada już poza obszarem rejestrowanego obrazu a więc dla matryc DX na skraju kadru otrzymamy wartość 0,94 – to wynik rewelacyjny. Oczywiście przy fotografowaniu z matrycami FX też nie będzie to kwestią mocno problematyczną. Co więcej, matryce FX generują taką jakość obrazu, że w pewien sposób można powiedzieć „zbilansują” tę drobną niedoskonałość. Jak ona jest drobna proponuje porównać wykres MTF dla innych szkieł. Dojdziecie wówczas niewątpliwie do wniosku, że chciałoby się mieć tak „niedoskonałe” narzędzie w swoim plecaku. Przypominam tylko raz jeszcze, że powyższe nie jest wynikiem własnego testu, a tylko informacji zawartych w wykresie MTF prezentowanym przez producenta, oraz w oparciu o własną analizę tego właśnie wykresu.

A jak to wygląda w praktyce? W załączeniu do artykułu znajdują się zdjęcia poglądowe oraz fragmentaryczne wycinki z tych właśnie kadrów (pow. 100%, a właściwie 1:1). Zdjęcia wykonano w pełnej rozdzielczości, w formacie RAW (NEF), oba zdjęcia poddano podstawowej obróbce. Obiektyw jest „ostry”: co prawda przy wartości przesłony f/4 jest dobrze, ale jej choćby drobne przymknięcie do f/4.5 poprawia jakość obrazu. Wartość f/5 daje już wyniki chyba optymalne.

Wniosek jest chyba tylko jeden, jakość rejestrowanego obrazu, rozumiana tu przede wszystkim jako ostrość jest naprawdę na bardzo wysokim poziomie. Jeśli miałbym jakikolwiek wpływ na wykonanie obiektywu, to ma miejscu producenta raczej skupiłbym się nad dalszym udoskonalaniem samego AF niż jakości optycznej obiektywu. Obrazy rejestrowane z konwerterem TC-14EII, w mojej ocenie również pozostają na bardzo wysokim poziomie. Cześć prezentowanych zdjęć wykonano właśnie z tym konwerterem.

Niestety, do momentu opracowania niniejszego artykułu nie miałem okazji testować racjonalnie obiektywu w pracy pod światło, czy w dość silnej kontrze przednio-bocznej i np. dodatkowo z odbiciami światła od powierzchni wody. Z uwagi na przeznaczenie w jakim ja osobiście wykorzystuję i będę wykorzystywał ten obiektyw sprawność obiektywu w tej materii będzie dla mnie wysoce istotna, szczególnie gdy nad zbiornikami zaczną kłębić się mgły, a w najbardziej sprzyjających warunkach będą one muskane światłem wschodzącego słońca. Do testu załączam zdjęcie siewki złotej wykonane w kontrze, choć nie była to skrajnie silna kontra, a poza tym nie wystąpiły tu odbicia światła, np. od lustra wody. W tym konkretnym przypadku obiektyw poradził sobie bardzo dobrze, reprodukcja szczegółów jest na wysokim poziomie oraz nie widać żadnych refleksów świetlnych. Pamiętajmy jednak, że nie były to najtrudniejsze warunki pracy w kontrze z jakimi spotkamy się w terenie.

Kolejna sprawa dotycząca jakości optycznej – winietowanie obiektywu. W załączeniu do testu znajdują się dwa zdjęcia białej kartki papieru (choć kolorystyka zdjęć na to nie wskazuje), różnice na normalnie naświetlonym zdjęciu były bardzo nieznaczne, prawie niezauważalne i dlatego uznałem, że nie ma sensu ich porównywać – po zmniejszeniu zdjęć na pewno czytający artykuł nie byłby w stanie zauważyć różnic. Dlatego też, aby bardziej uwidocznić te różnice w naświetleniu poszczególnych części kadru oba zdjęcia zostały ściemnione aż o wartość 100 oraz dodany został kontrast również o wartość 100. Tym sposobem otrzymałem zdjęcia w ciemnej tonacji ale dobrze obrazujące różnice w naświetleniu poszczególnych części kadru. Test wykonałem na 2 przesłonach f/4.0 oraz f/5.6, gdyż z tego zakresu przesłon zazwyczaj korzystamy w długich tele. Poza tym, co do zasady, winietowanie zawsze maleje wraz ze wzrostem wartości przesłony; potwierdziło się to również i w naszym teście. Jak widać na bazie załączonych zdjęć winietowanie przy przesłonie f/5.6 nie występuje, a więc tym bardziej nie wystąpi na poprawnie naświetlonym kadrze. Pojawia się jednak ono na maksymalnym otworze względnym i to jest swego rodzaju wada optyczna obiektywu. W moim odczuciu winietowanie występuje dla f/4, a następnie gwałtowanie maleje, aby przy wartości f/5.6 już w ogóle nie występować. Tyle tylko, że na dobrze naświetlonym kadrze różnice te są znikome, a więc wyciągam wniosek, że winietowanie, mimo, że występuje, to jego poziom przy f/4 nie jest znaczący i szybko maleje. Jak wcześniej wspomniałem zdjęcia zostały ściemnione i dokontrastowane na potrzeby uwidocznienia różnic. Na dobrze naświetlonym zdjęciu przy f/4 różnice były bardzo słabo widoczne stąd też, aby określić faktyczny poziom winietowania trzeba by się pokusić o profesjonalny test w tym zakresie.

Nikkor 500mm f/4G ED VR - winietowanie.

Bez wątpienia barierą jest cena obiektywu kształtująca się obecnie na poziomie około 27900 zł (cena z okresu pisania niniejszej opinii - obecnie tj. w maju 2012 r., cena ta dochodzi już do 30000zł niestety), tyle tylko, że jakość dobrej optyki tak kosztuje i chyba zdążyliśmy się już do tego przyzwyczaić, a mam tu na myśli użytkowników wszystkich czołowych marek sprzętu. Zdecydowanym minusem jest też to, że z racji dość późnego wprowadzenia systemu VR do długich teleobiektywów Nikona, brak jest w zasadzie na polskim rynku używanych tele z systemem VR. W śledzonych dotychczas ogłoszeniach dotyczących sprzedaży sprzętu używanego odnotowałem chyba tylko jeden przypadek wystawienia na sprzedaż używanej 500-ki z system stabilizacji.
Może warto jeszcze dodać, że przy zakupie obiektywu otrzymujemy oczywiście typową dla Nikona, bardzo solidną i ładnie wykonaną walizkę/kufer do transportu obiektywu. Swego rodzaju wadą chyba jest natomiast fakt, że kufer ten bardzo rzuca się w oczy, na czym raczej nam nie zależy z racji jego zawartości, i wartości tej zawartości.

Uważasz poniższy tekst za wartosciowy ?

Jeśli tak, podlinkuj moją stronę lub ten artykuł i poinformuj mnie o tym mailem.

Tagi:

fotografia przyrodnicza, zdjęcia przyrodnicze, fotografie przyrodnicze, fotografie przyrody, zdjęcia ptaków, zdjęcia ssaków, zdjęcie krajobrazowe, zdjęcia zwierząt dzikich,

zdjęcia ptaki, zdjęcia ssaki, zdjęcia krajobrazowe,  krajobraz polski, polska w krajobrazie, przyroda polski na zdjęciach, fotograf przyrody, fotograf dzikiej przyrody,

praca fotografa przyrody, najlepsze zdjęcia przyrody polskiej, najlepsze zdjęcia z polski, najpiękniejsze zdjęcia przyrody, galeria zdjęć krajobrazowych,

galeria zdjęć przyrodniczych, bank zdjęć przyrodniczych, fotobank przyrodniczy, makro fotografia, zdjęcia makro